STANAR
Toporov Stanar (po kome je snimljen i istoimeni film Romana Polanskog) je horor dehumanizacije sa izrazito psihološkim, kafkijanskim narativom. Radnja je smeštena u urbani Pariz iz sredine XX veka. Tematika je savremenija i priča nije preopterećena, za žanr standardnim, fantastičnim motivima ili arhaičnim arhetipovima. Ovo čini Stanara efektivnim, jedinstvenim horor romanom koji je umnogome i nadmašio uske okvire žanra i uvrstio se u antologijska, revolucionarna dela francuske književnosti. Misteriozna jezovitost i sivilo Stanara u svojoj priči krije tragičnu parabolu o otuđivanju, izopštenju i uništenju pojedinca od strane rigidnog okruženja... Ovo je 13. po redu knjiga iz Orfelinove Edicije Strave i kao i prethodne je izvanredno vizuelno urađena. Tu su i zanimljivi esej Tomasa Ligotija i pogovor Dejana Ognjanovića.
„Stanar” je remek-delo modernog klaustrofobičnog i košmarnog romana o gubitku identiteta u urbanom okruženju, o otuđenju, o autsajderstvu, o pritisku mase na pojedinca, o ukalupljavanju i konformizmu. Knjigu je 1976. godine na filmsko platno maestralno preneo slavni režiser Roman Polanski. . . .
Glavni junak, povučeni samac Trelkovski, doseljava se u stan u centru Pariza. Stan se nalazi u mračnoj zgradi nastanjenoj čudnim i podozrivim ljudima koji kao da kriju nekakvu tajnu. Trelkovski naslućuje da bi ta tajna dobrim delom mogla imati veze sa stanarkom koja je prethodno živela u sada njegovom stanu, a koja se, navodno, ubila skočivši kroz prozor. On postaje opsednut njom; njen „duh“ i senke i mrakovi ostalih stanara spuštaju se na njega i prete da mu pomute um… . . .
Orfelinovo izdanje Stanara, pored Toporovog dela, sadrži i tri vredna prateća tekstualna dodatka: esej Tomasa Ligotija „Insajderi i autsajderi” , opširan pogovor iz pera Dejana Ognjanovića „Pakao, to su drugi”, kao i iscrpnu piščevu biografiju.
